Παρεμβασεις εναντια στη βιομηχανια της υγειας

Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις, με σπρέυ,τρικάκια και πανό, ενάντια στη βιομηχανία της υγείας. Πιο συγκεκριμένα, στο ψυχιατρικό νοσοκομείο Σταυρούπολης, στις εταιρείες Δίγκας και Παπουδης, οι οποίες εμπορεύονται ιατροτεχνικό εξοπλισμό και στις φαρμακευτικές εταιρείες Galenica και Synapse.

(Ακολουθούν αποσπάσματα του κειμένου για τη βιομηχανία της υγείας, την εξέλιξη της βίο-βιομηχανίας, τη βιομηχανία των φαρμάκων και την ψυχιατρική επιστήμη, ενώ το συνολικό κείμενο υπάρχει σε μορφή μπροσούρας και word,υγεια & Ενάντια στο κοινωνικό κατασκεύασμα της υγείας και της αρρώστιας)

(…) Η βιομηχανία της υγείας

Η βιομηχανία της υγείας αποτελεί μια από τις πιο κερδοφόρες βιομηχανίες σε παγκόσμια κλίμακα. Η ραγδαία ανάπτυξη της έγκειται στην επέλαση ολόκληρου του ιατρικού συστήματος σε διάφορους τομείς. Από τα ερευνητικά εργαστήρια και τις φαρμακοβιομηχανίες, τα νοσοκομεία και τους ειδήμονες γιατρούς έως τις εταιρείες που
τους παρέχουν τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό. Όλα τα παραπάνω λειτουργούν για τη συνεχή τροφοδότηση της ιατροβιομηχανικής δεξαμενής. Η πλειοψηφία των σύγχρονων ασθενειών συνιστά απόρροια του πολιτισμένου τρόπου ζωής. Το κουτί της Πανδώρας άνοιξε και από μέσα ξεχύθηκαν μυριάδες ασθένειες. Έτσι, χρειαζόμαστε τον πολιτισμό, τη βιομηχανία της υγείας, την ιατρική τεχνο- γνωσία/λογία, ώστε να τις καταπολεμήσουμε.

Ιατροτεχνολογικά επιτεύγματα, καινοτόμες ανακαλύψεις, απευθείας από την επιστημονική ελίτ χαίρουν κοινωνικής αποδοχής και νομιμοποίησης, αφού όταν διακυβεύεται το μέλλον της ανθρωπότητας, όλα είναι αποδεκτά.

Μέσα στη μεταβιομηχανική κοινωνία, η ιατρική επιστήμη έχει διευρυνθεί τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Ευαγγελίζεται πως κατέχει απαντήσεις για όσα ταλανίζουν την ‘ανθρωπότητα’. Ανίατες ασθένειες, οικολογικές καταστροφές, πάταξη της ‘εγκληματικότητας’. Πλέον, κατέχει τα μέσα και ένα τεράστιο πεδίο πειραματισμού, ώστε να αναπτύξει την έρευνα της. Κράτος και ιδιωτικές επιχειρήσεις γίνονται επενδυτές, παρέχοντας τους απαραίτητους πόρους, αλλά και τη φυσική υπόσταση (ανθρώπινα και μη ζώα), πάνω στην οποία θα πειραματιστεί με τις καινοτόμες ανακαλύψεις της. Σε αντάλλαγμα, δέχεται τους όρους της αυξημένης παραγωγικότητας, της εξειδίκευσης, τον καταμερισμό εργασίας και τη βιομηχανική πειθαρχία.

Άλλωστε, η ανάπτυξη, η ευημερία και η ισχυροποίηση ενός κράτους στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις τέχνο-επιστήμες. Τεράστια ποσά επενδύονται κάθε χρόνο στη γενετική έρευνα, στην πληροφορική, στη νάνο- και βίο- τεχνολογία, τροφοδοτώντας το τεχνολογικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και τις σχέσεις που δομούνται εντός αυτού (παραγωγή- κατανάλωση, διαπαιδαγώγηση, κοινωνικός έλεγχος, πειθαρχία).

Οι εκατοντάδες επιστημονικοί κλάδοι γεννούν όλο και μεγαλύτερη εξειδίκευση, κατ’ επέκταση και νέους ρόλους μέσα στο κοινωνικό πεδίο. Κάθε επιστήμη και κατά κύριο λόγο η ιατρική, πασχίζει να τιθασεύει τους ανθρώπους, τα ζώα, τη φύση, ακόμη και τα πιο μικροσκοπικά σωματίδια της ύλης, χρησιμοποιώντας τα για να απομυζήσει κέρδος και να εδραιώσει την κυριαρχία της.

Ο κόσμος γύρω μας αποτελεί ένα εν δυνάμει πείραμα. Ένα πείραμα στο οποίο μπορεί να υπαχθεί ο οποιοσδήποτε και το οτιδήποτε. Έγκλειστοι μέσα σε σωφρονιστικά καταστήματα, ορφανοτροφεία, ψυχιατρικά άσυλα, φυλακισμένοι του αστικού ιστού, μη ανθρώπινα όντα αποτέλεσαν και αποτελούν έρμαια της επιστημονικής εξουσίας, η οποία σε αγαστή συνεργασία με το εξουσιαστικό σύμπλεγμα, εξαπλώνεται ραγδαία.

Η νοσηρή κοινωνία, που αρρωσταίνει όλο και περισσότερο από τον σύγχρονο τρόπο ζωής στα βιομηχανικά αστικά κέντρα, βρίσκει διέξοδο στη συνεχή ιατρική παρακολούθηση, στα φάρμακα, στις πειραματικές θεραπείες, ενώ ο ιατρικός έλεγχος μετατρέπεται σε προσοδοφόρα οικονομική δραστηριότητα.

Η εξέλιξη της βίο-βιομηχανίας

Με περίσσεια βεβαιότητα, η άρνηση της ανακάλυψης των μυστικών της φύσης είναι αντίθετη προς τον προσανατολισμό του πολιτισμένου ανθρώπου. Η μελέτη των μηχανισμών της ζωής, η αναπαραγωγή και ο πολλαπλασιασμός τους, προσιδιάζουν την απόκτηση της βελτιωμένης εκδοχής όλων των ειδών. Ένα κοινωνικό και οικονομικό δώρο προσφέρεται απλόχερα στην ‘ανθρωπότητα’. Από τη μακαριότητα της επιστημονικής γνώσης δε θα μπορούσε να λείπει και η επιστήμη εκείνη που θα κατάφερνε να χαρτογραφήσει ολοκληρωτικά την οργανική υπόσταση των έμβιων όντων.

Η βιοτεχνολογία συνιστά ένα σύμπλεγμα τεχνικών, που στοχεύουν στη βιομηχανική εκμετάλλευση μικροοργανισμών, φυτικών ή ζωικών κυττάρων, προς όφελος του ανθρώπινου είδους. Η εξέλιξη των βίο- επιστημών παρέχει τη δυνατότητα χρήσης των έμβιων όντων, για την παραγωγή ευρείας κλίμακας προϊόντων. Στοχεύει σε παραγωγικούς τομείς, που κυμαίνονται από τη γεωργία, την κτηνοτροφία, μέχρι τη φαρμακοβιομηχανία και τις ιατρικές υπηρεσίες, περνώντας μέσω του χημικού τομέα, σε ένα τεχνολογικό σύνολο, στο οποίο παίζει ρόλο η βιο-πληροφορική, η ρομποτική, ακόμη και οι τηλεπικοινωνίες. Η τράπεζα δεδομένων που έχει δημιουργηθεί για την εμπορική χρήση της γενετικής μηχανικής, στους παραπάνω κλάδους, μπορεί να μετατραπεί σε ‘παθογόνο’ όπλο, που μπορεί να επιτεθεί σε οποιονδήποτε και οτιδήποτε.

Γνωρίζοντας, πλέον, πώς να χειρίζονται τα γονίδια ενός είδους, αλλά και πώς να τα μεταφέρουν σε διαφορετικά, οι επιστήμονες μπορούν
να παρασκευάσουν ασθένειας και αντίδοτα, διαγνωστικές ιατρικές εξετάσεις, όργανα για μεταμοσχεύσεις, φάρμακα από κύτταρα ζώων, να παραγάγουν ανθεκτικές ποικιλίες φυτών, να δημιουργήσουν μη ανθρώπινα όντα με επιθυμητά για αυτούς χαρακτηριστικά, να ταυτοποιήσουν υπόπτους για ‘εγκληματικές’ πράξεις και η λίστα δεν έχει τελειωμό…

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως σε πειραματικά εργαστήρια, αλλά και σε πληθώρα φυλακών άγριας ζωής υπάρχουν καταψύκτες, όπου διατηρείται το DNA διαφόρων ειδών, ώστε να χρησιμοποιηθεί αργότερα για την κλωνοποίηση τους. Παράλληλα, συντελείται και η σύγχρονη ευγονική, κατά την οποία τα ζώα υπόκεινται σε συνεχείς διασταυρώσεις έως ότου δώσουν τον πολυπόθητο απόγονο, με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά. Έτσι, ο θεατής του ζωολογικού κήπου θα καταναλώσει άγριο προϊόν υψηλής αισθητικής.

Φαίνεται, λοιπόν, πως μέσα από την επιστημονική εξέλιξη και γνώση επιτυγχάνεται έμπρακτα η γενετική ομοιομορφία πάνω σε κάθε έμβριο πλάσμα. Ομοιομορφία που αντιβαίνει τη φυσική πολυπλοκότητα και δεν μπορεί να υπάρξει με κανέναν άλλον τρόπο, πέραν των ανθρώπινων παρεμβάσεων και τεχνικών εφαρμογών. Ομοιομορφία συνώνυμη της καταπίεσης και της επιβολής.

Τα πάντα είναι σαφώς προκαθορισμένα. Η κοινωνική συμπεριφορά, η παχυσαρκία, οι ασθένειες που θα μας χτυπήσουν την πόρτα, οι κλίσεις, ακόμη και το …αντάρτικο πόλης*.

*Ο εγκέφαλος της Meinhof δε θάφτηκε με το σώμα της, έπειτα από τον ανεξιχνίαστο θάνατο της στο λευκό κελί του Stammheim , στις 9 Μαΐου του 1976. Έμεινε στα χέρια των «ειδικών», που τον τεμάχισαν σε πολυάριθμα τμήματα, αναζητώντας αγωνιωδώς τη λύδια λίθο της τρομοκρατίας.

Οι υπήκοοι των σύγχρονων κοινωνιών οφείλουν να μυηθούν
στο μυστήριο του γενετικού κώδικα, των μοριακών σωματιδίων, στο ακατανόητο για την πλειοψηφία επιστημονικό τους πλαίσιο. Άλλωστε, το επίδικο είναι η ηθική νομιμοποίηση των βίο-μεθόδων.

Στα μάτια της κοινωνικής μηχανής είμαστε ‘όλοι ίσοι’, όλοι το ίδιο πολύτιμοι. Η βιοτεχνολογία, λοιπόν, υπάρχει για να μας διευκολύνει και έτσι η συμβολή μας στην έρευνα της κρίνεται απαραίτητη. Οφείλουμε να προστατέψουμε το βιολογικό μας μέλλον, γνωρίζοντας λεπτομερώς το γενετικό μας εξοπλισμό, να παράγουμε σπάνια μόρια σε τροποποιημένη αλληλουχία, η οποία μπορεί να προστεθεί στον οργανισμό και να φροντίσει κάποια εξελιγμένη ασθένεια ή να διαιωνίσουμε επ’ αόριστον τη ζωή μας.

Η γενετική λογική έρχεται να θέσει και να καθορίσει τα όρια της ζωής, εξαλείφοντας και τα τελευταία ψήγματα μοναδικότητας. Πλέον, το άτομο υπάρχει για να υπηρετεί το γενωμικό του πεπρωμένο. Η κοινωνική ύπαρξη δεν είναι παρά η αντανάκλαση του.

Η βιομηχανία των φαρμάκων

Η βιομηχανία των φαρμάκων διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο συστημικό παιχνίδι των καπιταλιστικών κοινωνιών, αφού πρόκειται για την επιχείρηση εκείνη που θωρακίζει τη σχέση επιστημόνων και αφεντικών. Μέσα από την ανθρώπινη ανάγκη για μακροζωία,
για νου υγιή και σώμα υγιές, μια ανάγκη θεμελιωμένη στον ανθρωποκεντρισμό, η βιομηχανία των φαρμάκων θέσπισε και επάνδρωσε την κυριαρχία της στο υπάρχον. Δομήθηκε και οργανώθηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταφέρει να ανελιχθεί
σε οικονομική υπερδύναμη. Η απρόσκοπτη κερδοσκοπία των Φαρμακοβιομηχανιών βασίζεται στο ανθρώπινο σώμα και η απόδοση της επένδυσης εξαρτάται από την δημιουργία, την επέκταση και τη συνέχεια των ασθενειών. Η υπερκατανάλωση των σκευασμάτων τους αντιστοιχεί θαυμάσια σε ένα βασικό γνώρισμα του κεφαλαίου, την εξασφάλιση τεράστιου κέρδους, ενώ μέσα από αυτή επιτυγχάνεται και διαιωνίζεται ο κοινωνικός έλεγχος.

Μερίδιο από τα κέρδη διεκδικούν γιατροί, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, αφού μέσα από την προώθηση και την πώληση των διαφόρων φαρμάκων, ανεβαίνουν συνεχώς οι ‘μετοχές’ τους.

Άλλωστε, διαδεδομένη πρακτική του καπιταλισμού αποτελεί ο εξωραϊσμός και η ηθική εξύψωση των δραστηριοτήτων του, επιχειρώντας να παρουσιάσει την βασική του επιδίωξη για κερδοφορία ως ανιδιοτελή πρόσφορα στο κοινωνικό σύνολο και την ανθρωπότητα εν γένει. Η εν λόγω μέθοδος, λοιπόν, είναι ευρέως διαδεδομένη και στην βιομηχανία των φαρμάκων, σε παγκόσμια κλίμακα. Πολυεθνικές και ντόπιες φαρμακοβιομηχανίες ανεξαιρέτως επιδεικνύουν με κάθε ευκαιρία την προσφορά τους
στην επίλυση -υποτίθεται-χρόνιων ασθενειών που “ταλανίζουν” την οικούμενη, επιμελως τη θεμελιώδη στόχευση που δεν είναι άλλη από τον πολλαπλασιασμό των κερδών τους. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργούν όπως κάθε καλά στημένη επιχείρηση, με βάση δηλαδή το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Παράγουν φάρμακα, ως επί
το πλείστον, για τις πιο συχνά εμφανιζόμενες ασθένειες αδιαφορώντας επιδεικτικά για τις ‘ανάγκες’ του πληθυσμού, στην υπηρεσία του οποίου δήθεν βρίσκονται. Ειδικότερα, για τις λιγότερο εμφανιζόμενες ασθένειες το κόστος εκτοξεύεται. Η πρόσβαση είναι δυνατή στις αγορές που μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση. Το ίδιο ισχύει και για αυτές που εμφανίζουν βαρύτερα συμπτώματα, καθώς σπεύδουν να επωφεληθούν την σπανιότητα της αποθεραπείας αυξάνοντας τις τιμές. Κάπως έτσι η φενάκη της ανιδιοτελούς παροχής υπηρεσιών στο ανθρώπινο γένος καταρρίπτεται, φανερώνοντας τις πραγματικές του επιδιώξεις δηλαδή την απόκτηση μεγαλυτέρου μεριδίου στην αγορά και τη συνακόλουθη μεγιστοποίηση κέρδους.

Υπό αυτό το πρίσμα θα πρέπει να ιδωθεί και η σχετικά πρόσφατα εμφανιζόμενη εναλλακτική ιατρική. ’’Διαφορετικές’’ μέθοδοι, σεβασμός στο περιβάλλον και τον άνθρωπο και μπόλικη ακόμη αντισυμβατική φρασεολόγια. Έρχονται να καλύψουν τις καταναλωτικές ανάγκες και των πλέον δύσπιστων και ’’κριτικά’’ σκεπτόμενων υπηκόων. Στην ουσία όμως, δεν πρόκειται πάρα για ένα επιπλέον τέχνασμα του κεφαλαίου, ώστε να εντάξει στην κατανάλωση φαρμάκων – άλλου τύπου βέβαια – και τους ’’διαφωνούντες’’. Όπως σε καθετί, έτσι κι εδώ, παρέχει κάθε τύπου προϊόν, αντιλαμβανόμενο την επιθυμία ορισμένων ’’προοδευτικών’’ κομματιών της κοινωνίας να διαφοροποιηθούν από την αγέλη. Ωστόσο είτε έτσι είτε αλλιώς το διακύβευμα παραμένει το ίδιο Καταναλώστε να κερδίσουμε.

Οι υπήκοοι των σύχγρονων κοινωνιών έχουν τη λύση στα χέρια τους. Κοκτέιλ φαρμάκων για το άγχος που προκαλεί η μουντή καθημερινότητα, νέες θεραπείες για ασθένειες που δημιουργεί η μόλυνση της φύσης, χημικά σκευάσματα για τη σταθεροποίηση των αποκλίνουσων συμπεριφορών, χάπια για να πάρουν μακριά την εξάντληση της 10ωρης μισθωτής εργασίας.

Πλασάροντας ένα ουμανιστικό προσωπείο και τη μεγαλειώδη ιδέα της σωτηρίας του ανθρώπινου είδους ανάγονται σε ‘προστάτες’ της οικουμένης. Αρκετά οξύμωρο εάν αναλογιστεί κανείς πως οι φαρμακοβιομηχανίες προμηθεύουν τις χώρες του τρίτου κόσμου με διάφορα πειραματικά ακόμη φάρμακα, υποτίθεται ως μια προσπάθεια για να καταπολεμηθούν οι διάφορες αρρώστιες και τα εκατομμύρια των θανάτων, ιδίως μικρών παιδιών. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά αυτά αποτελούν το τελευταίο στάδιο του πειράματος ενός φαρμάκου. Εδώ και δεκαετίες δηλαδή, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά και ενήλικες του τρίτου κόσμου έχουν μετατραπεί σε πειραματόζωα των φαρμακοβιομηχανιών. Η δε Αφρική (κυρίως) σε ένα απέραντο εργαστήρι πειραμάτων.

Από την προσπάθεια εύρεσης νέων και σύγχρονων θεραπειών,που θα καταπολεμήσουν τις μικρές και μεγάλες ασθένειες από τις οποίες υποφέρει και πεθαίνει
το ανθρώπινο γένος δε θα μπορούσε να απουσιάζει η θυσία της φύσης και των μη-ανθρώπινων ζώων. Τα μη ανθρώπινα πλάσματα, αποκομμένα από τη φύση, το ένστικτο, την άγρια ελευθερία, βρίσκονται δέσμια στους ρυθμούς, τις δομές, τους σχεδιασμούς του ανθρώπινου είδους. Ο ανθρωποκεντρισμός, βαθιά ριζωμένος στην κοινωνική συνείδηση, δεσπόζει, μεταχειρίζεται κάθε έμβιο ον προς όφελος του, στο όνομα του κερδους, της προόδου, της επιβολής.

Πειραματικές διεργασίες πάνω σε μη ανθρώπινα πλάσματα

Ο πειραματισμός σε ζώα συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της επιστημονικής έρευνας. Δεν αφορά μονάχα τον τεχνοβιομηχανικό πολιτισμό και τις επιστήμες που γεννήθηκαν εντός
αυτού, αντιθέτως θέτει τις ρίζες του αρκετά χρόνια πριν από αυτόν. Εστιάζοντας, όμως, στο παρόν, και στην επέλαση του τεχνοβιομηχανικού συμπλέγματος, πειραματικές διεργασίες συμβαίνουν για τα περισσότερα προϊόντα που καταναλώνουν οι υπήκοοι των σύγχρονων κοινωνιών. Εκατομμύρια ζώα, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μετατρέπονται ετησίως σε μοντέλα έρευνας και ανάλυσης. Ποντίκια, αρουραίοι, κουνέλια, πίθηκοι, μπαμπουϊνοι, χοίροι, γουρούνια, γάτες, σκύλοι, ψάρια, πτηνά και πολλά πολλά άλλα, αιχμαλωτίζονται και βασανίζονται σε επιστημονικά εργαστήρια, προκείμενου η “ανθρωπότητα” να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Ιατρική, Βιοτεχνολογία, βιομηχανίες φαρμάκων, καλλυντικών, χημικών, τροφίμων, καθαριστικών, καπνού, αυτοκινήτων, όπλων, ερευνητικές ομάδες πανεπιστημίων εγκλείουν και χρησιμοποιούν μη ανθρώπινα πλάσματα στο όνομα της ανθρώπινης προοδου και του κέρδους.

Μέσα στα ερευνητικά εργαστήρια τα ζώα αντικειμενοποιούνται, κοστολογούνται, λογαριάζονται ως αναλώσιμα προϊόντα του βιομηχανικού πολιτισμού και χρησιμοποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ανθρώπου-καταναλωτή. Αιχμάλωτα μέσα σε μικροσκοπικά κλουβιά, με μοναδική ανάσα ελευθερίας τη στιγμή που θα βγουν από αυτά, μόνο και μόνο για να ελεγχθεί πάνω τους η τοξικότητα νέων φαρμάκων και η επίδραση διαφόρων χημικών ουσιών. Διαφορετικά, για να πραγματοποιηθεί η πρόκληση αλλεργιών, δερματικών παθήσεων, καρκίνου έτσι ώστενα βρεθεί το πολυπόθητο αντίδοτο, που θα σώσει το ανθρώπινο είδος, από κάποια καινούρια ασθένεια ή θα του διευκολύνει τη ζωή.

Η επιλογή των μη ανθρώπινων όντων δεν είναι διόλου τυχαία, καθώς είναι ιδιαίτερα φτηνά, ευκόλως διαχειρίσιμα και συνιστούν πηγή εκατομμυρίων,όχι μόνο στην εκάστοτε βιομηχανία, αλλά και για εκείνους που τα εκτρέφουν και τα εμπορεύονται.

Επιπλέον, οι εταιρίες που διεξάγουν πειράματα σε ζώα, λαμβάνουν κάθε χρόνο τεράστιες επιδοτήσεις, ούτως ώστε να συνεχίσουν το “έργο” τους, από το κράτος, αλλά και από άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες χρηματοδοτούν πειράματα που γίνονται για λογαριασμό τους. Αυτές οι επιδοτήσεις και οι χορηγίες μάλιστα, είναι ανάλογες με τον αριθμό των ζώων που κάθε εταιρία-εργαστήριο κλπ έχει υπό την επίβλεψή του. Αυτό από μόνο του αποτελεί το κίνητρο για τη χρήση όλο και περισσότερων πειραματόζωων.

Η ανθρώπινη λογική διατείνεται πως οι μελέτες πάνω στους ανθρώπους είναι απάνθρωπες, σε αντίθεση με τα ζώα, που κρίνονται απαραίτητες. Ο ανθρωποκεντρισμός δεσπόζει, η φυσική ολότητα τεμαχίζεται και η εκμετάλλευση κάθε πλάσματος επικυρώνει την καλύτερη ποιότητα ζωής και υγείας των ανθρώπων.

Όταν, όμως, τα πειράματα πάνω σε ανθρώπους όντως συμβαίνουν, είτε
είναι κεκαλυμμένα (τεχνητές αρρώστιες και λοιμοί) είτε ντυμένα με τον μανδύα την ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως στην περίπτωση του τρίτου κόσμου, όπως προαναφέρθηκε. Βέβαια, υπάρχουν και οι περιπτώσεις, που ανθρώπινα όντα συμμετέχουν εθελοντικά σε επιστημονικά πειράματα, μιας και για λίγες μέρες εκμετάλλευσης του νου και του κορμιού τους, πληρώνονται αδρά.

Οι φαρμακοβιομηχανίες είναι μια μεγάλη μπίζνα. Μάλιστα, μια από τις μεγαλύτερες που υπάρχουν στον πλανήτη, καθώς και αυτή, όπως και οι βιομηχανίες τροφίμων, εμπορεύονται τη ζωή και το θάνατο όχι μόνο του ανθρώπινου είδους….

Το ιδεολόγημα της ψυχιατρικής επιστήμης

Μέσα από προγνώσεις, διαγνώσεις, κατηγοριοποιήσεις, εκούσιους και ακούσιους εγκλεισμούς, ψυχοφάρμακα, παρέα με συνταγές σκέψης και ζωής, το ψυχιατρικό οικοδόμημα οχυρώθηκε και θέσπισε την κυριαρχία του μέσα στο χρονικό διηνεκές. Η νόσος της ψυχής λαμβάνει σάρκα και οστά εντός ενός πλαισίου που την αντιλαμβάνεται ως τέτοια. Ο πολιτισμός, προσέδωσε στη διαφορετική ανάγνωση της κυρίαρχης πραγματικότητας την έννοια της παρέκκλισης και στο φερόμενο ως ασθενή το ρόλο του αποδιοπομπαίου.

Ερμηνεύοντας την ψυχιατρική επιστήμη συνειδητοποιούμε πως πρόκειται για ένα κράμα ιδεολογημάτων. Οικειοποιείται όρους της φυσιολογίας, ώστε να περιγράψει σκέψεις και συναισθήματα, ενώ πεμπτουσία της συνιστά η επιδιόρθωση και η προσαρμοστικότητα του ατόμου. Η ψυχιατρική δημιουργεί δυο αλληλοεξαρτώμενους πόλους, το κανονικό και το παθογενές, οι οποίοι εμφανίζουν μια ατέρμονη ρευστότητα, καθώς κυλούν και προσαρμόζονται σε κάθε εξουσιαστικό καλούπι. Υπό το μανδύα της ενυπάρχει πάντοτε η ανάγκη για επιβολή, έλεγχο και τιμωρία. Απώτερος σκοπός της, η δημιουργία ενός ‘υγιούς’ συνόλου, το οποίο θα υπηρετεί πιστά τους κανόνες που ορίζουν οι ‘επιστημονικές αυθεντίες’, έτσι ώστε να συμβαδίζουν με τις κοινωνικές νόρμες. Οι κανόνες αυτοί δεν αφορούν μονάχα τους ‘ψυχικά ασθενείς’, αλλά ένα ευρύτερο σύνολο, του οποίου η συμπεριφορά πρέπει να οριοθετεί και να συμβαδίσει με τις ανάγκες του συστήματος.

Κατά συνέπεια, τα βιώματα ιατρικοποιούνται, ερμηνεύονται ως συμπτώματα, τα οποία με τη σειρά τους καταστέλλονται μέσα από τις θεραπείες. Οι λεγόμενες ‘διαταραχές της ψυχής’ απέκτησαν αυθαίρετα οργανική υπόσταση και η βίαιη δράση πάνω στο κορμί και το μυαλό δικαιολογήθηκε και έγινε και κοινωνικά αποδεκτή.

Η ψυχιατρική δίνει ερμηνείες και ταξινομεί, προβλέπει και ελέγχει, δημιουργεί προβλήματα και παρέχει λύσεις. Βαδίζει πάντοτε πλάι στην εποχή της, εξελίσσεται και προσαρμόζεται άρτια στις επιταγές της κυριαρχίας. Με το πέρας του χρόνου, όμως, οι βασικές στοχεύσεις της παρέμειναν αναλλοίωτες. Ο εγκλωβισμός της ανθρώπινης ύπαρξης σε συγκεκριμένους ρόλους. Ο διακαής πόθος της για συμμόρφωση και ομοιομορφία συνέβαλλε στην κατοχύρωση και διατήρηση μιας περίοπτης και προνομιακής θέσης, που χαίρει των απολαβών της, εντός του εξουσιαστικού συμπλέγματος.

Το αλλότριο, το παράταιρο, το μη κανονικό παίρνουν το ψυχιατρικό τους βάπτισμα μέσα από τις διαγνώσεις και τις ταμπέλες’ που θα οριστούν για την εκάστοτε περίπτωση. Η πραγματικότητα καταλήγει μονολιθική και μόνο μέσα από τη μονολιθικότητα της τα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι πράξεις μας μπορούν να μεταφραστούν. Η μοναδικότητα του ατόμου απορροφάται, κρύβοντας την ουσιαστική ύπαρξη κάτω από την πανοπλία των συμπτωμάτων. Η περιδίνηση της ψυχής μέσα στις κυρίαρχες νόρμες, μέσα στα όρια του πραγματικού και του φαντασιακού, αποστραγγίζει το άτομο από την ικανότητα της ερμηνείας των βιωμάτων και των εμπειριών, μετατρέποντας το σε ένα ανδρείκελο που άγεται και φέρεται μέσα στα πλέγματα της εξουσίας.

Οι συμπεριφορές, οι συναισθηματικές/ψυχικές καταστάσεις χωρίζονται στις‘υγιείς’ και στις άρρωστες, θέτοντας απλά και αυθαίρετα μια διαχωριστική γραμμή, μεταξύ του κανονικού και του παθογενούς, του λογικού και του παράλογου. Όπως, έγραψε ο T. Szasz: “Εάν ένας άνθρωπος «υπερβεί τα όρια του νόμου», θα τον συλλάβει η αστυνομία. Εάν «υπερβεί τα όρια της πραγματικότητας», θα τον συλλάβουν οι ψυχίατροι”. Κάθε λογής θεματοφύλακας της ψυχής έχει την εξουσία να μετατρέπει το άτομο σε μια παρέκκλιση, αναζητώντας το νοσηρό. Δημιουργώντας αυτομάτως μια θέση ιεραρχίας, αφού ο
ψυχίατρος, ο ψυχοθεραπευτής, ο κάθε ειδήμον είναι εκείνος που θα καθορίσει την τύχη του εκάστοτε ατόμου. Η μοίρα της πάσχουσας για τα κοινωνικά δεδομένα ψυχής, είναι ο εξοστρακισμός.

Η εκπλήρωση του θεραπευτικού της καθήκοντος ισοδυναμεί με την ανάγκη για επιβολή και ολοκληρωτικό έλεγχο. Στο στόχαστρό της θέτονται ανθρώπινα και μη ζώα, εγκλείονται, βασανίζονται (καθήλωση, ηλεκτροσπασμοθεραπεία) και μετατρέπονται σε πειραματικά εργαλεία, με σκοπό την ανακάλυψη παθολογικών αιτίων και βιολογικών ριζών.

Ο ψυχιατρικός εγκλεισμός

Οι ρίζες του ψυχιατρικού εγκλεισμού είναι ιδιαίτερα βαθιές. Συναντώνται ήδη στην αρχαία Ελλάδα, στους Νόμους του Πλάτωνα. Ένα “διαταραγμένο” μυαλό ήταν δυνατό να καταδικαστεί σε φυλάκιση πέντε ετών με ρητή απαγόρευση επαφών με τα μέλη της κοινότητας. Διαφορετικά, οι “ψυχικά ασθενείς” βρίσκονταν σε κατ’ οίκον περιορισμό υπό την επίβλεψη των συγγενών τους, οι οποίοι τιμωρούνταν εάν τους παραμελούσαν ή τους εγκατέλειπαν. Ανέκαθεν, λοιπόν, υπήρχαν άτομα τα οποία δε συμβάδιζαν με την “κοινή λογική”. Άλλοτε δοξάστηκαν ως σοφοί ή μάγοι κάποιας φυλής, άλλοτε θεωρήθηκαν εκλεκτοί κάποιου θεού και άλλοτε κάηκαν στην πυρά ή βρέθηκαν έγκλειστοι (σπίτι, άσυλο).

Σήμερα, η κοινωνία αποζητά την ομοιομορφία, δηλαδή τη συγκρότηση της από άτομα με κοινά χαρακτηριστικά, κοινές συμπεριφορές, κοινές ανάγκες. Ό,τι ξεφεύγει απ’αυτήν την κλίμακα θεωρείται μη κανονικό, κοινωνικά τρομακτικό, μιας και θεωρείται επικίνδυνο. Σύμφωνα με το σύνολο όλα πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Τα άτομα μπορούν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους π.χ. χαρά, λύπη κλπ. , αλλά με μέτρο. Εάν παρεκτραπούν από αυτά τα όρια του “νορμάλ” θεωρούνται άρρωστοι.
Και εδώ η κοινωνία έρχεται για να τους επιτεθεί, να τους συμμορφώσει, να τους απομακρύνει. Τα άτομα με “διαταραγμένη ψυχική υγεία” συνήθως απομονώνονται είτε με τον εγκλεισμό στο σπίτι, υπό την επίβλεψη των γονέων είτε σε ψυχιατρικές φυλακές, ενώ και στις δυο περιπτώσεις η χημική καθήλωση (ψυχοφάρμακα) αποτελεί κάτι το σύνηθες.

Σύμφωνα με το νορμαλισμό η πορεία μιας νοσούσας ψυχής είναι προδιαγεγραμμένη.Εγκλεισμός είτε εκούσιος είτε ακούσιος και κατανάλωση των απαραίτητων ψυχοφαρμάκων για τη γιατρεία της, έως ότου λόγος και πράξεις ευθυγραμμιστούν ξανά με τη ρότα της κανονικότητας.

Η στόχευση του ψυχιατρικού εγκλεισμού; Πολλαπλή. Καταρχάς, η περιχαράκωση. Το κοινωνικό σώμα εξαγνίζεται, διατηρεί την ευταξία του, αφού φροντίζει να απαρτίζει από άτομα που υπάγονται στην ομοιομορφία που επιβάλλει. Κατόπιν, δημιουργούνται πειθήνια, υποταγμένα όντα, χωρίς καμία βούληση και αυτενέργεια, ενώ όπως και στα σωφρονιστικά καταστήματα, ο τιμωρητικός χαρακτήρας κυριαρχεί, μέσα από τα βασανιστήρια στους απείθαρχους τρόφιμους (ηλεκτροσπασμοθεραπεία, καθήλωση, κατανάλωση κατασταλτικών ψυχοτρόπων ουσιών).

(…)

Αντί-προτάγματος

Αιώνες τώρα διανύουμε μια περίοδο αλλοτρίωσης και απομόνωσης από τα ένστικτα, τα συναισθήματα και τις πραγματικές επιθυμίες. Αφετηρία της καταπιεστικής αυτής συνθήκης ο πολιτισμένος τρόπος ζωής, μέσα στον οποίο κάθε έμβιο πλάσματα μηχανοποιείται και συνιστά πηγή κέρδους.

Ειδικότερα στο σύγχρονο κόσμο, όπως ο καπιταλισμός δημιουργεί τα προϊόντα και το αγοραστικό κοινό, έτσι αντίστοιχα η θεραπευτική κοινωνία δημιουργεί ασθενείς και γιατρούς, νόσους και θεραπείες, τις έννοιες της υγείας και της αρρώστιας.

Οι επιστήμες της ζωής, με τις πολύπλοκες θεωρήσεις και τις ‘ρηξικέλευθες’ ανακαλύψεις τους φρόντισαν να εντάξουν κάθε πλάσμα στο ιατρικοποιημένο κοινωνικό μοντέλο. Σήμερα, λοιπόν, μιλάμε, για μια ταύτιση, περισσότερο από ποτέ, του ανθρώπου με
την ιδέα του άφθαρτου, της καλοκουρδισμένης και χαρούμενης παραγωγικής μηχανής, χάρη στη «βοήθεια» της επιστήμης, της τεχνολογίας και της ιατρικής-φαρμακευτικής βιομηχανίας. Οι ‘προφήτες’ του ανασυνδιασμένου DNA υπόσχονται να μας επανατοποθετήσουν στην Εδέμ, στον παράδεισο εκείνο που θα βρούμε έτοιμη τη βελτιωμένη εκδοχή ανθρώπου και φύσης, οι γιατροί πως θα επιλύσουν κάθε οργανικό πόνο και οι ψυχίατροι κάθε ‘διαταραχή’ του νου και της ψυχής, έτσι ώστε να μπορέσουν
και πάλι να αναλάβουμε τα κοινωνικά, καπιταλιστικά, οικογενειακά μας καθήκοντα. Από την άλλη, οι κτηνίατροι θα φροντίσουν να υπακούσουν στις ανθρώπινες εντολές για τη θεραπεία ή τη θανάτωση των ζώων. Πλέον, το σώμα κάθε έμβιου όντος αντιμετωπίζεται ως μηχανή, που μπορεί να ελεγχθεί με τεχνικά μέσα και χειριστήριους διακόπτες (φάρμακα, διαγνωστικά μέσα, θεραπευτικές συμβουλές κλπ), ενώ σε περίπτωση βλάβης θα μεταφερθεί σε ‘συνεργεία’ για επιδιόρθωση.

Ενάντια, λοιπόν, στην ανάθεση της ζωής σε κάθε λογής ειδήμονα, στο κοινωνικό κατασκεύασμα της υγείας και της αρρώστιας, του ασθενή και του γιατρού, της κατηγοριοποίησης των ετεροτήτων, στις ‘λύσεις’ των φαρμάκων, του εγκλεισμού, των πειραμάτων, ανακαλύπτουμε τα σημεία εκείνα που μπορούμε να δράσουμε και να ξεφύγουμε από τις αντιφάσεις που βιώνουμε μέσα στο υπάρχον.

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΚΑΤΑΠΙΕΣΗΣ

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΙΑΤΡΟ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ

ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΑΡΧΟΝΤΟΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΙΑ